Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

free places

  • 1 gratuitum

    grātŭītus ( grātŭĭtum, Stat. S. 1, 6, 16), a, um, adj. [gratia], that is done with, out pay, reward, or profit; free, spontaneous, voluntary, gratuitous (class.):

    ea (examina apium) vel aere parta vel gratuita contingunt,

    Col. 9, 8, 1:

    quid? liberalitas gratuitane est an mercenaria? si sine praemio benigna est, gratuita: si cum mercede, conducta,

    Cic. Leg. 1, 18, 48; cf.:

    probitas gratuita,

    id. Fin. 2, 31, 99:

    hominum caritas et amicitia gratuita est,

    id. N. D. 1, 44, 122:

    ne gratuita quidem suffragia,

    purchased, id. Planc. 22, 54; cf.:

    comitia gratuita,

    i. e. at which no gratuities were distributed to voters, id. Att. 4, 15, 8; id. Q. Fr. 2, 15, b, 4:

    pecunia,

    i. e. without interest, Plin. Ep. 3, 11, 2:

    cum debitor gratuita pecunia utatur,

    Paul. Sent. 2, 5, 1; so,

    usus pecuniae,

    Suet. Aug. 41:

    milies sestertio proposito,

    id. Tib. 48;

    and perh. also, fenus,

    lending without interest, id. Caes. 27:

    universi milites gratuitam et sine frumento stipendioque operam (obtulerunt),

    id. ib. 68:

    cadaverum et ruderum gratuita egestio,

    id. Ner. 38:

    gratuita in Circo loca,

    free places, id. Calig. 26:

    subsellia,

    free benches, id. Ner. 17: navis, a free ship or boat, Sen. Ben. 6, 19:

    furor,

    innate, spontaneous, Liv. 2, 42, 6:

    crudelitas,

    unprovoked, id. 3, 37, 8:

    praeterita parricidia,

    without effect, in vain, id. 1, 47, 1:

    AVGVSTALIS,

    without pay, Inscr. Orell. 3918;

    SO, SACERDOS, Inscr. ap. Maff. Mus. Ver. 80, 3: largis gratuitum cadit rapinis,

    Stat. S. 1, 6, 16:

    odium aut est ex offensa, aut gratuitum,

    unprovoked, Sen. Ep. 105, 3 (al. gratuito).—Hence, adv.: grātŭīto, without pay or profit, for naught, gratis, gratuitously:

    hic (Polygnotus) et Athenis porticum, quae Poecile vocatur, gratuito (pinxit), cum partem ejus Micon mercede pingeret,

    Plin. 35, 9, 35, § 59; Tac. A. 11, 22 fin.:

    neque tamen eloquentiam gratuito contingere,

    without cost, id. ib. 11, 7:

    multorum causas et non gravate et gratuito defendentis,

    Cic. Off. 2, 19, 66:

    cum mediocribus multis gratuito civitatem in Graecia homines impertiebant,

    for no particular reason, id. Arch. 5, 10; cf.:

    ne per otium torpescerent manus aut animus, gratuito potius malus atque crudelis erat,

    Sall. C. 16, 3 Kritz:

    gratuito nemo bonus est,

    id. H. 1, 48, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > gratuitum

  • 2 gratuitus

    grātŭītus ( grātŭĭtum, Stat. S. 1, 6, 16), a, um, adj. [gratia], that is done with, out pay, reward, or profit; free, spontaneous, voluntary, gratuitous (class.):

    ea (examina apium) vel aere parta vel gratuita contingunt,

    Col. 9, 8, 1:

    quid? liberalitas gratuitane est an mercenaria? si sine praemio benigna est, gratuita: si cum mercede, conducta,

    Cic. Leg. 1, 18, 48; cf.:

    probitas gratuita,

    id. Fin. 2, 31, 99:

    hominum caritas et amicitia gratuita est,

    id. N. D. 1, 44, 122:

    ne gratuita quidem suffragia,

    purchased, id. Planc. 22, 54; cf.:

    comitia gratuita,

    i. e. at which no gratuities were distributed to voters, id. Att. 4, 15, 8; id. Q. Fr. 2, 15, b, 4:

    pecunia,

    i. e. without interest, Plin. Ep. 3, 11, 2:

    cum debitor gratuita pecunia utatur,

    Paul. Sent. 2, 5, 1; so,

    usus pecuniae,

    Suet. Aug. 41:

    milies sestertio proposito,

    id. Tib. 48;

    and perh. also, fenus,

    lending without interest, id. Caes. 27:

    universi milites gratuitam et sine frumento stipendioque operam (obtulerunt),

    id. ib. 68:

    cadaverum et ruderum gratuita egestio,

    id. Ner. 38:

    gratuita in Circo loca,

    free places, id. Calig. 26:

    subsellia,

    free benches, id. Ner. 17: navis, a free ship or boat, Sen. Ben. 6, 19:

    furor,

    innate, spontaneous, Liv. 2, 42, 6:

    crudelitas,

    unprovoked, id. 3, 37, 8:

    praeterita parricidia,

    without effect, in vain, id. 1, 47, 1:

    AVGVSTALIS,

    without pay, Inscr. Orell. 3918;

    SO, SACERDOS, Inscr. ap. Maff. Mus. Ver. 80, 3: largis gratuitum cadit rapinis,

    Stat. S. 1, 6, 16:

    odium aut est ex offensa, aut gratuitum,

    unprovoked, Sen. Ep. 105, 3 (al. gratuito).—Hence, adv.: grātŭīto, without pay or profit, for naught, gratis, gratuitously:

    hic (Polygnotus) et Athenis porticum, quae Poecile vocatur, gratuito (pinxit), cum partem ejus Micon mercede pingeret,

    Plin. 35, 9, 35, § 59; Tac. A. 11, 22 fin.:

    neque tamen eloquentiam gratuito contingere,

    without cost, id. ib. 11, 7:

    multorum causas et non gravate et gratuito defendentis,

    Cic. Off. 2, 19, 66:

    cum mediocribus multis gratuito civitatem in Graecia homines impertiebant,

    for no particular reason, id. Arch. 5, 10; cf.:

    ne per otium torpescerent manus aut animus, gratuito potius malus atque crudelis erat,

    Sall. C. 16, 3 Kritz:

    gratuito nemo bonus est,

    id. H. 1, 48, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > gratuitus

  • 3 vacuus

        vacuus adj. with sup.    [cf. vaco], empty, void, unoccupied, vacant, free, clear, devoid of, without: castra, Cs.: Perque domos Ditis vacuas, V.: Aëra per vacuum ferri, V.: Acerrae, unpeopled, V.: agri, deserted, V.: partem aedium vacuam fecere, L.: aula, H.: equi, riderless, L.: lectus, O.: ossa vacuis exsucta medullis, Iu.: gladium vaginā vacuum in urbe non vidimus: defensoribus moenia, L.: cultoribus agri, O.: Messana ab his rebus: oppidum ab defensoribus, without, Cs.: ager frugum vacuus, S.—As subst n., an empty space, vaeant place, void, vacuity: in vacuum poterunt se extendere rami, V.: per vacuum incurrere, H.— Fig., free, freed, clear, devoid of, without: animus per somnum sensibus et curis vacuus: Crimine nox vacua est, O.: hora nulla vacua a furto reperietur: ab odio, S.: censores vacui ab operum locandorum curā, L.: vacuas caedis habete manūs, O.: operum vacuus, H.: cum domos vacuas novo matrimonio fecissent, L.—Free from labor, without business, at leisure, idle, clear, disengaged, unoccupied, not engrossed: quoniam vacui sumus, dicam: si es animo vacuo, expone: pedibus vacuis terere Porticum, O.: Cetera, quae vacuas tenuissent carmine mentes, V.: Rutilius animo vacuus, i. e. undisturbed, S.: Qui (te) semper vacuam sperat, i. e. heart-free, H.: Nec rursus iubeo, dum sit (domus Augusti) vacuissima, quaeras, i. e. till it is absolutely at leisure, O.—Of places, quiet, peaceful, undisturbed (poet.): Tibur, H.: tonsoris in umbrā, H.: mare, unguarded, Ta.—Of time, free, vacant, disengaged, leisure: vacuos dies habere: vacuam noctem operi dedere, L.—Of women, free, unmarried, single: Hersilia, i. e. widowed, O.: Elige de vacuis, among the single, O.—Of possessions, free, vacant, without occupant, unappropriated: possessio regni, Cs.: prudentiae doctrinaeque possessio: sese praedia vacua filio traditurum: Syriam provinciam vacuam tum morte Atilii Rufi, Ta.—As subst n.: si quis casus puerum egerit Orco, In vacuum venias, into the vacant property, H.—Empty, vain, worthless: tollens vacuum plus nimio Gloria verticem, H.
    * * *
    vacua, vacuum ADJ
    empty, vacant, unoccupied; devoid of, free of

    Latin-English dictionary > vacuus

  • 4 vacuum

    văcŭus, a, um, adj. [vaco], empty, void, free, clear, devoid of, without something (freq. and class.; cf. inanis.)
    I.
    In gen.
    A.
    Lit., in material sense.
    (α).
    Absol.:

    spatium vacuum,

    Lucr. 1, 523; cf. id. 1, 394; 1, 509:

    vacua castra,

    Caes. B. G. 7, 45:

    perque domos Ditis vacuas et inania regna,

    Verg. A. 6, 269:

    atria,

    id. ib. 7, 379;

    2, 528: porticus,

    id. ib. 2, 761:

    videntur Aëra per vacuum ferri,

    id. G. 3, 109:

    Acerrae,

    unpeopled, id. ib. 2, 225:

    Cumae,

    Juv. 3, 2:

    Ulubrae,

    id. 10, 102:

    agri,

    Verg. G. 2, 54:

    aurae,

    id. A. 12, 592:

    caelum,

    id. ib. 5, 515:

    oppida, Auct. B. Afr. 9: aliquam partem aedium vacuam facere,

    Liv. 39, 14, 2:

    aër,

    Hor. C. 1, 3, 34:

    theatrum,

    id. Ep. 2, 2, 130:

    aula,

    id. C. 4, 14, 36:

    tabellae,

    Quint. 10, 3, 32:

    numerus peditum in vicem prolapsorum equitum vacuos capientium ad pugnam equos,

    Liv. 44, 26, 3:

    lectus,

    Prop. 2, 2, 1: Ov. M. 11, 471:

    per vacuum locum inruperunt,

    Liv. 25, 3, 18:

    manus,

    Quint. 11, 2, 42:

    ossa vacuis exsucta medullis,

    Juv. 8, 90: si vacuo ventre mulier fuit, not pregnant (opp. plenus), Dig. 29, 2, 84:

    vultus,

    without eyes, Sen. Oedip. 1012.—
    (β).
    With abl.:

    nihil igni vacuum videri potest,

    Cic. Univ. 4:

    gladium vaginā vacuum in urbe non vidimus,

    id. Marcell. 6, 17:

    moenia defensoribus,

    Liv. 42, 63, 6:

    viae occursu hominum,

    id. 5, 41, 5:

    cultoribus agri,

    Ov. M. 7, 653:

    ense ebur,

    id. ib. 4, 148:

    arvum arboribus,

    Col. 3, 11, 3:

    loca fetu in vite,

    id. 3, 10, 5:

    pectus velamine,

    Stat. Th. 1, 593.—
    (γ).
    With ab and abl.:

    Messana ab his rebus...vacua ac nuda est,

    Cic. Verr. 2, 4, 2, § 3:

    oppidum vacuum ab defensoribus,

    without, Caes. B. G. 2, 12:

    pars Galliae ab exercitu,

    Hirt. B. G. 8, 46:

    vacuum ab hostibus mare,

    Liv. 37, 13, 6.—
    (δ).
    With gen. (rare; mostly poet.):

    ager aridus et frugum vacuus,

    Sall. J. 90, 1:

    Romana urbs annonae,

    Mamert. Grat. Act. ad Julian. 14.—
    b.
    Subst.: vă-cŭum, i, n., an empty space, an open or vacant place, a void, vacuity:

    vacuum minus intus habere,

    Lucr. 1, 367:

    in vacuum poterunt se extendere rami,

    Verg. G. 2, 287:

    ne per vacuum incurreret hostis,

    Hor. S. 2, 1, 37:

    libera per vacuum posui vestigia princeps,

    Hor. Ep. 1, 19, 21.—
    B.
    Transf., free from, clear, devoid of, without.
    (α).
    With abl.:

    animus per somnum sensibus et curis vacuus,

    Cic. Div. 2, 11, 27:

    molestiis,

    id. Fam. 4, 4, 2:

    cupiditate et timore,

    id. Fin. 2, 10, 30:

    consilium periculo,

    id. Att. 10, 16, 2:

    cum vacui curis etiam quid in caelo fiat scire avemus,

    id. Fin. 2, 14, 46:

    vacui negotiis vivere possimus,

    id. ib. 4, 5, 12:

    his rebus mens vacua,

    id. Tusc. 3, 4, 9:

    vacuus duellis Janus,

    Hor. C. 4, 15, 8:

    crimine nox vacua est,

    Ov. F. 4, 581:

    ille metu vacuus,

    id. M. 3, 582:

    nullum tempus sterile et vacuum beneficio,

    Plin. Pan. 56, 2:

    aemulatione,

    Tac. A. 12, 2:

    curā domesticā vacuus,

    id. H. 1, 88:

    tali culpā,

    id. A. 6, 16:

    tributo,

    id. ib. 12, 61:

    vacuam laboribus egi vitam,

    Ov. Tr. 5, 3, 9.—
    (β).
    With ab and abl.:

    Mamertini soli vacui, expertes, soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestiā, munere,

    Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23:

    a securibus et tributis,

    Tac. A. 12, 34; 12, 61:

    hora nulla vacua a furto, a scelere, crudelitate, flagitio reperietur,

    Cic. Verr. 2, 1, 12, § 34:

    nullus dies ab exercitationibus oratoriis,

    id. Brut. 90, 309:

    animus a talibus factis vacuus et integer,

    id. Inv. 2, 7, 24:

    cum ab omni molestiā vacuus esses,

    id. Fam. 11, 16, 1:

    domus a suspitione religionis vacua atque pura,

    id. Har. Resp. 6, 11:

    ab odio, amicitiā, irā atque misericordiā,

    Sall. C. 51, 1:

    a culpa,

    id. ib. 14, 4: censores vacui ab operum locandorun;

    curā,

    Liv. 24, 18, 1.—
    (γ).
    With gen.:

    vacuas caedis habete manus,

    Ov. A. A. 1, 642:

    operum vacuus,

    Hor. S. 2, 2, 119:

    vacuas habuissem criminis umbras,

    Ov. M. 6, 541:

    composuit ad Caesarem litteras, quasi confecto bello verbis magnificas, rerum vacuas,

    Tac. A. 15, 8.—
    (δ).
    With dat. of that for which room or a vacancy exists or is made:

    Aruns Tarquinius et Tullia minor, prope continuatis funeribus cum domos vacuas novo matrimonio fecissent, junguntur,

    Liv. 1, 46, 9:

    necato filio vacuam domum scelestis nuptiis fecisse,

    Sall. C. 15, 2:

    quanto molimine circumspectemus vacuam Romanis vatibus aedem (Apollinis),

    Hor. Ep. 2, 2, 94.— Subst.: văcŭum, i, n., leisure:

    aliquid invenire vacui,

    Quint. 10, 6, 1.—
    II.
    In partic. (cf. vaco, II.).
    A.
    Free from labor or occupation, without business, at leisure, clear, disengaged, unoccupied, idle:

    quoniam vacui sumus, dicam,

    Cic. Leg. 1, 4, 13:

    si es animo vacuo, expone nobis quod quaerimus... hunc elegimus diem, cum te sciremus esse vacuum,

    id. Brut. 5, 20:

    animus vacuus ac solutus,

    id. Verr. 1, 9, 26:

    aures vacuae atque eruditae,

    Quint. 10, 1, 32:

    aures,

    Hor. Ep. 1, 16, 26; Ov. M. 4, 41; 12, 56:

    pedibus vacuis terere Porticum,

    id. A. A. 1, 491:

    si quid vacui sub umbrā Lusimus,

    Hor. C. 1, 32, 1:

    cetera, quae vacuas tenuissent carmine mentes,

    Verg. G. 3, 3:

    ne vacuum esse me nunc ad narrandum credas,

    Ter. And. 4, 2, 23:

    ut animum vacuum ad res difficiles scribendas afferam,

    Cic. Att. 12, 38, 3:

    cum per tot menses vacuā civitate nemo controversiam fecerit,

    Liv. 3, 40, 10.— Sup.:

    nec rursus jubeo, dum sit vacuissima quaeras,

    Ov. P. 3, 1, 141.— Poet., transf., of places in which to lounge or enjoy leisure, quiet, peaceful, undisturbed, etc.:

    Tibur,

    Hor. Ep. 1, 7, 45:

    Athenae,

    id. ib. 2, 2, 81:

    tonsoris in umbrā,

    id. ib. 1, 7, 50 (cf.:

    otiosa Neapolis,

    id. Epod. 5, 43).—Rarely of persons, free from care, calm, composed:

    Rutilius animo vacuus,

    i. e. careless, without apprehension, Sall. J. 52, 6:

    haud animi vacuus,

    quiet, Stat. Th. 5, 644:

    cantamus vacui, sive quid urimur,

    Hor. C. 1, 6, 19; so of one free from love, id. ib. 1, 5, 10.—Of female animals, not bearing young:

    equa,

    Col. 6, 37, 10.— Impers.: vacuum est, with inf., there is leisure, time, Sall. H. 1, 10; Tac. H. 2, 28.—
    B.
    Of time, free, vacant, disengaged, leisure:

    etiam si spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,

    Cic. Verr. 1, 17, 56:

    cum vacui temporis nihil haberem,

    id. Att. 2, 23, 1:

    vacuam noctem operi dedere,

    Liv. 3, 28, 7:

    tempora,

    Col. 12, 4, 1; cf. Luc. 3, 26.—
    C.
    Of women, free, unmarried, single:

    ubi mulier vacua fuit,

    Tac. A. 13, 44: vacuis indicere nuptias, Pseudo - Quint. Decl. 376:

    Hersilia,

    i. e. widowed, Ov. M. 14, 831.—
    D.
    Of possessions, free, vacant, without an occupant or master:

    vacuam possessionem regni sperans,

    Caes. B. C. 3, 112:

    prudentiae doctrinaeque possessio... quasi caduca atque vacua,

    Cic. de Or. 3, 31, 122:

    centuria, id. Tull. § 17: sese praedia vacua filio traditurum,

    id. Rosc. Am. 9, 26:

    vacuam rempublicam tradere Hannibali,

    Liv. 23, 2, 7:

    ut impetus fiat in vacuam rempublicam,

    Sall. C. 52, 23:

    sacerdotia ut vacua contulit in alios,

    Tac. A. 6, 40; cf.:

    Syriam provinciam vacuam tum morte Atilii Rufi,

    id. Agr. 40:

    vacua Armenia,

    without a ruler, id. A. 12, 50:

    bona,

    Dig. 38, 9, 1, § 12:

    possessio,

    ib. 41, 3, 4, § 22; Gai Inst. 4, 131.— Subst.: văcŭum, i, n.:

    si quis casus puerum egerit Orco, In vacuum venias,

    into the vacant property, Hor. S. 2, 5, 50:

    ut in vacuum lege praeditoriā venalis pependerit,

    Suet. Claud. 9; cf. Quint. 12, 9, 8.—
    E.
    Without value, worthless, useless, empty, vain, unprofitable, = vanus (rare;

    not anteAug.): si respublica et senatus et populus vacua nomina sunt,

    Tac. H. 1, 30:

    rem,

    Petr. 102:

    vacua et inanis productio verbi,

    Gell. 11, 15, 6:

    tollens vacuum plus nimio Gloria verticem,

    her empty head, Hor. C. 1, 18, 15:

    pecunia,

    unused, unproductive, Dig. 19, 5, 24; cf. ib. 16, 3, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > vacuum

  • 5 vacuus

    văcŭus, a, um, adj. [vaco], empty, void, free, clear, devoid of, without something (freq. and class.; cf. inanis.)
    I.
    In gen.
    A.
    Lit., in material sense.
    (α).
    Absol.:

    spatium vacuum,

    Lucr. 1, 523; cf. id. 1, 394; 1, 509:

    vacua castra,

    Caes. B. G. 7, 45:

    perque domos Ditis vacuas et inania regna,

    Verg. A. 6, 269:

    atria,

    id. ib. 7, 379;

    2, 528: porticus,

    id. ib. 2, 761:

    videntur Aëra per vacuum ferri,

    id. G. 3, 109:

    Acerrae,

    unpeopled, id. ib. 2, 225:

    Cumae,

    Juv. 3, 2:

    Ulubrae,

    id. 10, 102:

    agri,

    Verg. G. 2, 54:

    aurae,

    id. A. 12, 592:

    caelum,

    id. ib. 5, 515:

    oppida, Auct. B. Afr. 9: aliquam partem aedium vacuam facere,

    Liv. 39, 14, 2:

    aër,

    Hor. C. 1, 3, 34:

    theatrum,

    id. Ep. 2, 2, 130:

    aula,

    id. C. 4, 14, 36:

    tabellae,

    Quint. 10, 3, 32:

    numerus peditum in vicem prolapsorum equitum vacuos capientium ad pugnam equos,

    Liv. 44, 26, 3:

    lectus,

    Prop. 2, 2, 1: Ov. M. 11, 471:

    per vacuum locum inruperunt,

    Liv. 25, 3, 18:

    manus,

    Quint. 11, 2, 42:

    ossa vacuis exsucta medullis,

    Juv. 8, 90: si vacuo ventre mulier fuit, not pregnant (opp. plenus), Dig. 29, 2, 84:

    vultus,

    without eyes, Sen. Oedip. 1012.—
    (β).
    With abl.:

    nihil igni vacuum videri potest,

    Cic. Univ. 4:

    gladium vaginā vacuum in urbe non vidimus,

    id. Marcell. 6, 17:

    moenia defensoribus,

    Liv. 42, 63, 6:

    viae occursu hominum,

    id. 5, 41, 5:

    cultoribus agri,

    Ov. M. 7, 653:

    ense ebur,

    id. ib. 4, 148:

    arvum arboribus,

    Col. 3, 11, 3:

    loca fetu in vite,

    id. 3, 10, 5:

    pectus velamine,

    Stat. Th. 1, 593.—
    (γ).
    With ab and abl.:

    Messana ab his rebus...vacua ac nuda est,

    Cic. Verr. 2, 4, 2, § 3:

    oppidum vacuum ab defensoribus,

    without, Caes. B. G. 2, 12:

    pars Galliae ab exercitu,

    Hirt. B. G. 8, 46:

    vacuum ab hostibus mare,

    Liv. 37, 13, 6.—
    (δ).
    With gen. (rare; mostly poet.):

    ager aridus et frugum vacuus,

    Sall. J. 90, 1:

    Romana urbs annonae,

    Mamert. Grat. Act. ad Julian. 14.—
    b.
    Subst.: vă-cŭum, i, n., an empty space, an open or vacant place, a void, vacuity:

    vacuum minus intus habere,

    Lucr. 1, 367:

    in vacuum poterunt se extendere rami,

    Verg. G. 2, 287:

    ne per vacuum incurreret hostis,

    Hor. S. 2, 1, 37:

    libera per vacuum posui vestigia princeps,

    Hor. Ep. 1, 19, 21.—
    B.
    Transf., free from, clear, devoid of, without.
    (α).
    With abl.:

    animus per somnum sensibus et curis vacuus,

    Cic. Div. 2, 11, 27:

    molestiis,

    id. Fam. 4, 4, 2:

    cupiditate et timore,

    id. Fin. 2, 10, 30:

    consilium periculo,

    id. Att. 10, 16, 2:

    cum vacui curis etiam quid in caelo fiat scire avemus,

    id. Fin. 2, 14, 46:

    vacui negotiis vivere possimus,

    id. ib. 4, 5, 12:

    his rebus mens vacua,

    id. Tusc. 3, 4, 9:

    vacuus duellis Janus,

    Hor. C. 4, 15, 8:

    crimine nox vacua est,

    Ov. F. 4, 581:

    ille metu vacuus,

    id. M. 3, 582:

    nullum tempus sterile et vacuum beneficio,

    Plin. Pan. 56, 2:

    aemulatione,

    Tac. A. 12, 2:

    curā domesticā vacuus,

    id. H. 1, 88:

    tali culpā,

    id. A. 6, 16:

    tributo,

    id. ib. 12, 61:

    vacuam laboribus egi vitam,

    Ov. Tr. 5, 3, 9.—
    (β).
    With ab and abl.:

    Mamertini soli vacui, expertes, soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestiā, munere,

    Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23:

    a securibus et tributis,

    Tac. A. 12, 34; 12, 61:

    hora nulla vacua a furto, a scelere, crudelitate, flagitio reperietur,

    Cic. Verr. 2, 1, 12, § 34:

    nullus dies ab exercitationibus oratoriis,

    id. Brut. 90, 309:

    animus a talibus factis vacuus et integer,

    id. Inv. 2, 7, 24:

    cum ab omni molestiā vacuus esses,

    id. Fam. 11, 16, 1:

    domus a suspitione religionis vacua atque pura,

    id. Har. Resp. 6, 11:

    ab odio, amicitiā, irā atque misericordiā,

    Sall. C. 51, 1:

    a culpa,

    id. ib. 14, 4: censores vacui ab operum locandorun;

    curā,

    Liv. 24, 18, 1.—
    (γ).
    With gen.:

    vacuas caedis habete manus,

    Ov. A. A. 1, 642:

    operum vacuus,

    Hor. S. 2, 2, 119:

    vacuas habuissem criminis umbras,

    Ov. M. 6, 541:

    composuit ad Caesarem litteras, quasi confecto bello verbis magnificas, rerum vacuas,

    Tac. A. 15, 8.—
    (δ).
    With dat. of that for which room or a vacancy exists or is made:

    Aruns Tarquinius et Tullia minor, prope continuatis funeribus cum domos vacuas novo matrimonio fecissent, junguntur,

    Liv. 1, 46, 9:

    necato filio vacuam domum scelestis nuptiis fecisse,

    Sall. C. 15, 2:

    quanto molimine circumspectemus vacuam Romanis vatibus aedem (Apollinis),

    Hor. Ep. 2, 2, 94.— Subst.: văcŭum, i, n., leisure:

    aliquid invenire vacui,

    Quint. 10, 6, 1.—
    II.
    In partic. (cf. vaco, II.).
    A.
    Free from labor or occupation, without business, at leisure, clear, disengaged, unoccupied, idle:

    quoniam vacui sumus, dicam,

    Cic. Leg. 1, 4, 13:

    si es animo vacuo, expone nobis quod quaerimus... hunc elegimus diem, cum te sciremus esse vacuum,

    id. Brut. 5, 20:

    animus vacuus ac solutus,

    id. Verr. 1, 9, 26:

    aures vacuae atque eruditae,

    Quint. 10, 1, 32:

    aures,

    Hor. Ep. 1, 16, 26; Ov. M. 4, 41; 12, 56:

    pedibus vacuis terere Porticum,

    id. A. A. 1, 491:

    si quid vacui sub umbrā Lusimus,

    Hor. C. 1, 32, 1:

    cetera, quae vacuas tenuissent carmine mentes,

    Verg. G. 3, 3:

    ne vacuum esse me nunc ad narrandum credas,

    Ter. And. 4, 2, 23:

    ut animum vacuum ad res difficiles scribendas afferam,

    Cic. Att. 12, 38, 3:

    cum per tot menses vacuā civitate nemo controversiam fecerit,

    Liv. 3, 40, 10.— Sup.:

    nec rursus jubeo, dum sit vacuissima quaeras,

    Ov. P. 3, 1, 141.— Poet., transf., of places in which to lounge or enjoy leisure, quiet, peaceful, undisturbed, etc.:

    Tibur,

    Hor. Ep. 1, 7, 45:

    Athenae,

    id. ib. 2, 2, 81:

    tonsoris in umbrā,

    id. ib. 1, 7, 50 (cf.:

    otiosa Neapolis,

    id. Epod. 5, 43).—Rarely of persons, free from care, calm, composed:

    Rutilius animo vacuus,

    i. e. careless, without apprehension, Sall. J. 52, 6:

    haud animi vacuus,

    quiet, Stat. Th. 5, 644:

    cantamus vacui, sive quid urimur,

    Hor. C. 1, 6, 19; so of one free from love, id. ib. 1, 5, 10.—Of female animals, not bearing young:

    equa,

    Col. 6, 37, 10.— Impers.: vacuum est, with inf., there is leisure, time, Sall. H. 1, 10; Tac. H. 2, 28.—
    B.
    Of time, free, vacant, disengaged, leisure:

    etiam si spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,

    Cic. Verr. 1, 17, 56:

    cum vacui temporis nihil haberem,

    id. Att. 2, 23, 1:

    vacuam noctem operi dedere,

    Liv. 3, 28, 7:

    tempora,

    Col. 12, 4, 1; cf. Luc. 3, 26.—
    C.
    Of women, free, unmarried, single:

    ubi mulier vacua fuit,

    Tac. A. 13, 44: vacuis indicere nuptias, Pseudo - Quint. Decl. 376:

    Hersilia,

    i. e. widowed, Ov. M. 14, 831.—
    D.
    Of possessions, free, vacant, without an occupant or master:

    vacuam possessionem regni sperans,

    Caes. B. C. 3, 112:

    prudentiae doctrinaeque possessio... quasi caduca atque vacua,

    Cic. de Or. 3, 31, 122:

    centuria, id. Tull. § 17: sese praedia vacua filio traditurum,

    id. Rosc. Am. 9, 26:

    vacuam rempublicam tradere Hannibali,

    Liv. 23, 2, 7:

    ut impetus fiat in vacuam rempublicam,

    Sall. C. 52, 23:

    sacerdotia ut vacua contulit in alios,

    Tac. A. 6, 40; cf.:

    Syriam provinciam vacuam tum morte Atilii Rufi,

    id. Agr. 40:

    vacua Armenia,

    without a ruler, id. A. 12, 50:

    bona,

    Dig. 38, 9, 1, § 12:

    possessio,

    ib. 41, 3, 4, § 22; Gai Inst. 4, 131.— Subst.: văcŭum, i, n.:

    si quis casus puerum egerit Orco, In vacuum venias,

    into the vacant property, Hor. S. 2, 5, 50:

    ut in vacuum lege praeditoriā venalis pependerit,

    Suet. Claud. 9; cf. Quint. 12, 9, 8.—
    E.
    Without value, worthless, useless, empty, vain, unprofitable, = vanus (rare;

    not anteAug.): si respublica et senatus et populus vacua nomina sunt,

    Tac. H. 1, 30:

    rem,

    Petr. 102:

    vacua et inanis productio verbi,

    Gell. 11, 15, 6:

    tollens vacuum plus nimio Gloria verticem,

    her empty head, Hor. C. 1, 18, 15:

    pecunia,

    unused, unproductive, Dig. 19, 5, 24; cf. ib. 16, 3, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > vacuus

  • 6 careō

        careō    (P. praes. gen. plur. carentum, V.), uī, itūrus, ēre, to be without, be free from, be destitute of: illam, T.: culpā, T.: dolore: vitiis, H.: communi sensu, H.: morte, to be immortal, H.: suis figurā, i. e. exempt from transformation into, O.— To do without, deprive oneself of, deny oneself, refrain, abstain from: cibo, Cs.: lubidinibus haud facile, S.: amicorum facultatibus, N.: satiatis iucundius est carere quam frui, abstinence. — Of places, to hold aloof from, not to go to, be absent from: foro: provinciā do moque: patriā, N.—Of inanimate subjects, to be without, be void of, be free from, want: tempora carent crimine: nec lacrimis caruere genae, V.: Quae caret ora cruore nostro? H.: aditu carentia saxa, inaccessible, O.: numero, to be countless, H.: Lux caritura fine, O. — To be deprived of, want, have lost (not of the necessaries of life): patriā, T.: ut Latio careat, fail to reach, V.: consuetudine amicorum: commodis omnibus: vate sacro, not to be celebrated by, H.: caret omni Maiorum censu, has dissipated, Iu.: tui carendum quod erat, T.: Virque mihi dempto fine carendus abest, O.—To feel the want of, miss: carere significat, egere eo quod habere velis: non caret is qui non desiderat: in carendo patientia.
    * * *
    carere, carui, caritus V
    be without/absent from/devoid of/free from; miss; abstain from, lack, lose

    Latin-English dictionary > careō

  • 7 sisto

    sisto, stĭti (Charis. p. 220, and Diom. p. 369, give steti for both sisto and sto, confining stiti to the compounds of both. But steti, as perfect of sisto, is late jurid. Lat., and perh. dub.;

    for steterant,

    Verg. A. 3, 110;

    steterint,

    id. ib. 3, 403; Liv. 8, 32, 12, belong to stare; cf. also Gell. 2, 14, 1 sqq.; and v. Neue, Formenl. 2, 461 sq.), stătum [root stă, strengthened by reduplication; cf. histêmi], used in two general senses, I. To cause to stand, place, = colloco, pono; II. To stand, be placed, = sto.
    I.
    Sistere, in gen., = collocare (in class. prose only in the partic. uses, v. A. 4. C. and D., infra).
    A.
    Causative, with acc.
    1.
    To place = facere ut stet; constr. with in and abl., with abl. alone, and with ad, super, etc., and acc.:

    O qui me gelidis in vallibus Haemi Sistat,

    Verg. G. 2, 489:

    tertia lux classem Cretaeis sistet in oris,

    id. A. 3, 117 (classis stat;

    v. sto): inque tuo celerem litore siste gradum,

    Ov. H. 13, 102 (cf. infra, III. 2. A.):

    jaculum clamanti (al. clamantis) sistit in ore,

    plants the dart in his face, Verg. A. 10, 323:

    disponit quas in fronte manus, medio quas robore sistat,

    Stat. Th. 7, 393:

    (equum ligneum) sacratā sistimus arā,

    Verg. A. 2, 245:

    aeternis potius me pruinis siste,

    Stat. Th. 4, 395: ut stata (est) lux pelago, as soon as light was set ( shone) on the sea, id. ib. 5, 476:

    victima Sistitur ante aras,

    Ov. M. 15, 132:

    quam (suem) Aeneas ubi... sistit ad aram,

    Verg. A. 8, 85:

    post haec Sistitur crater,

    Ov. M. 8, 669: vestigia in altero (monte) sisti (non posse), that no footprints can be placed ( made) on the other mountain, Plin. 2, 96, 98, § 211:

    cohortes expeditas super caput hostium sistit,

    Tac. H. 3, 77; cf. id. A. 12, 13; Stat. Th. 4, 445; Sil. 4, 612. —
    2.
    To place, as the result of guidance or conveyance; hence, to convey, to send, lead, take, conduct to, = facere ut veniat; constr. with in and abl., with abl. alone, and with advv. of place: officio meo ripā sistetur in illā Haec, will be carried by me to, etc., Ov. M. 9, 109:

    terrā sistēre petitā,

    id. ib. 3, 635:

    (vos) facili jam tramite sistam,

    Verg. A. 6, 676:

    ut eum in Syriā aut Aegypto sisterent orabat,

    to convey him to, Tac. H. 2, 9.—So with hic (= in with abl.) or huc (= in with acc.):

    hic siste patrem,

    Sen. Phoen. 121:

    Annam huc siste sororem,

    Verg. A. 4, 634.—
    3.
    To place an army in order of battle, draw up, = instruere:

    aciem in litore sistit,

    Verg. A. 10, 309; cf.:

    sistere tertiam decimam legionem in ipso aggere jubet,

    Tac. H. 3, 21.—
    4.
    Se sistere = to betake one's self, to present one's self, to come (so twice in Cicero's letters):

    des operam, id quod mihi affirmasti, ut te ante Kal. Jan., ubicumque erimus, sistas,

    Cic. Att. 3, 25:

    te vegetum nobis in Graeciā sistas,

    id. ib. 10, 16, 6 (cf. infra, E.):

    hic dea se primum rapido pulcherrima nisu Sistit,

    Verg. A. 11, 853.—
    5.
    With two acc. (cf.: praesto, reddo) = to cause to be in a certain condition, to place, etc.; often with dat. of interest (ante- and post-class., and poet.; cf.

    supra, 4.): ego vos salvos sistam,

    I will place you in safety, see you to a safe place, Plaut. Rud. 4, 4, 5:

    omnia salva sistentur tibi,

    all will be returned to you in good order, id. ib. 5, 3, 3; so,

    suam rem sibi salvam sistam,

    id. Poen. 5, 2, 123; cf.:

    rectius tacitas tibi res sistam, quam quod dictum est mutae mulieri,

    will keep your secrets, id. ib. 4, 2, 54:

    neque (dotem) incolumem sistere illi, et detraxe autument,

    that you deliver it entire to her, id. Trin. 3, 3, 15:

    cum te reducem aetas prospera sistet,

    Cat. 64, 238: tu modo servitio vacuum me siste (= praesta) superbo, set me free from, Prop. 4, 16 (3, 17), 42:

    tutum patrio te limine sistam,

    will see you safe home, Verg. A. 2, 620:

    praedā onustos triumphantesque mecum domos reduces sistatis,

    Liv. 29, 27, 3 Weissenb. ad loc.:

    Pelasgis siste levem campum,

    Stat. Th. 8, 328:

    modo se isdem in terris victorem sisterent,

    Tac. A. 2, 14:

    operā tuā sistas hunc nobis sanum atque validum,

    give him back to us, safe and sound, Gell. 18, 10, 7: ita mihi salvam ac sospitem rempublicam sistere in suā sede liceat, Aug. ap. Suet. Aug. 28.—
    b.
    Neutr, with double nom., = exsistere, to be, to become: judex extremae sistet vitaeque necisque, he will become a judge, etc., Manil. 4, 548 (dub.):

    tempora quod sistant propriis parentia signis,

    id. 3, 529 (dub.; al. sic stant; cf. infra, II.).—
    B.
    As neuter verb, to stand, rest, be placed, lie ( poet.);

    constr. like sto: ne quis mihi obstiterit obviam, nam qui obstiterit, ore sistet,

    will lie on his face, Plaut. Capt. 4, 2, 13 Brix ad loc.: (nemo sit) tantā gloriā... quin cadat, quin capite sistat, will be placed or stand on his head, id. Curc. 2, 3, 8:

    ibi crebro, credo, capite sistebant cadi,

    id. Mil. 3, 2, 36 Lorenz (Brix, hoc illi crebro capite):

    ipsum si quicquam posse in se sistere credis,

    to rest upon itself, Lucr. 1, 1057:

    neque posse in terrā sistere terram,

    nor can the earth rest upon itself, id. 2, 603:

    at conlectus aquae... qui lapides inter sistit per strata viarum,

    id. 4, 415:

    incerti quo fata ferant, ubi sistere detur,

    to rest, to stay, Verg. A. 3, 7; cf.:

    quaesitisque diu terris, ubi sistere detur,

    Ov. M. 1, 307. —
    C.
    As jurid. term.
    1.
    In both a causative and neuter sense = to produce in court, or to appear in court after being bound over by the judge or by promise to the adversary (vadimonium); constr. either absol. or with the dat. of the adversary to whom the promise is made (alicui sisti), to appear upon somebody's demand; also, in judicio sisti. The present active is either used reflexively (se sistere = to appear), or with a transitive object (sistere aliquem = to produce in court one in whose behalf the promise has been made). The present passive, sisti, sistendus, sistitur, = to appear or to be produced. The perfect act., stiti, stitisse, rarely the perfect passive, status sum, = to have appeared, I appeared. So in all periods of the language:

    cum autem in jus vocatus fuerit adversarius, ni eo die finitum fuerit negotium, vadimonium ei faciendum est, id est ut promittat se certo die sisti,

    Gai. 4, 184:

    fit ut Alfenus promittat, Naevio sisti Quinctium,

    that Quinctius would be forthcoming upon Naevius's complaint, Cic. Quint. 21, 67; cf. id. ib. 8, 30 (v. infra, B.):

    testificatur, P. Quinctium non stitisse, et se stitisse,

    id. ib. 6, 25:

    quin puellam sistendam promittat (= fore ut puella sistatur in judicio),

    Liv. 3, 45, 3:

    interrogavit quisquam, in quem diem locumque vadimonium promitti juberet, et Scipio manum ad ipsam oppidi, quod obsidebatur, arcem protendens: Perendie sese sistant illo in loco,

    Gell. 7, 1, 10:

    si quis quendam in judicio sisti promiserit, in eādem causā eum debet sistere,

    Dig. 2, 11, 11:

    si servum in eādem causā sistere promiserit, et liber factus sistatur,... non recte sistitur,

    ib. 2, 9, 5:

    sed si statu liberum sisti promissum sit, in eādem causā sisti videtur, quamvis liber sistatur,

    ib. 2, 9, 6:

    cum quis in judicio sisti promiserit, neque adjecerit poenam si status non esset,

    ib. 2, 6, 4:

    si quis in judicio secundum suam promissionem non stitit,

    ib. 2, 11, 2, § 1; cf. ib. 2, 5, 1; 2, 8, 2; 2, 11, 2, § 3.—
    2.
    Vadimonium sistere, to present one's self in court, thus keeping the solemn engagement (vadimonium) made to that effect; lit., to make the vadimonium stand, i. e. effective, opp. deserere vadimonium = not to appear, to forfeit the vadimonium. The phrase does not occur in the jurists of the Pandects, the institution of the vadimonium being abolished by Marcus Aurelius. It is found in the following three places only: quid si vadimonium capite obvoluto stitisses? Cat. ap. Gell. 2, 14, 1: ut Quinctium sisti Alfenus promitteret. Venit Romam Quinctius;

    vadimonium sistit,

    Cic. Quint. 8, 30:

    ut nullum illa stiterit vadimonium sine Attico,

    Nep. Att. 9; Gai. 4, 185; cf. diem sistere under status, P. a. infra.—
    D.
    Transf., out of judicial usage, in gen., = to appear or present one's self, quasi ex vadimonio; constr. absol. or with dat. of the person entitled to demand the appearance:

    ubi tu es qui me vadatus's Veneriis vadimoniis? Sisto ego tibi me, et mihi contra itidem ted ut sistas suadeo (of a lover's appointment),

    Plaut. Curc. 1, 3, 5; so,

    tibi amatorem illum alacrem vadimonio sistam,

    produce, App. M. 9, p. 227, 14:

    nam promisimus carnufici aut talentum magnum, aut hunc hodie sistere,

    Plaut. Rud. 3, 4, 73:

    vas factus est alter ejus sistendi, ut si ille non revertisset, moriendum esset sibi,

    Cic. Off. 3, 10, 45. —
    E.
    Fana sistere, acc. to Festus anciently used, either = to place ( secure and fix places for) temples in founding a city, or to place the couches in the lectisternia:

    sistere fana, cum in urbe condendā dicitur, significat loca in oppido futurorum fanorum constituere: quamquam Antistius Labeo, in commentario XV. juris pontificii ait fana sistere esse lectisternia certis locis et diebus habere,

    Fest. p. 267 Lind. To this usage Plaut. perh. alludes:

    apud illas aedis sistendae mihi sunt sycophantiae,

    the place about that house I must make the scene of my tricks, Plaut. Trin. 4, 2, 25.—
    F.
    Sistere monumenta, etc., or sistere alone, to erect statues, etc. (= statuere; post-class. and rare;

    mostly in Tac.): ut apud Palatium effigies eorum sisteret,

    Tac. A. 15, 72:

    cum Augustus sibi templum sisti non prohibuisset,

    id. ib. 4 37:

    at Romae tropaea de Parthis arcusque sistebantur,

    id. ib. 15, 18:

    monuere ut... templum iisdem vestigiis sisteretur,

    id. H. 4, 53:

    sistere monumenta,

    Aus. Ep. 24, 55: Ast ego te... Carthaginis arce Marmoreis sistam templis (cf. histanai tina), Sil. 8, 231; v. statuo.
    II.
    Sistere = to cause what is tottering or loose to stand firm, to support or fasten; and neutr., to stand firm.
    A.
    Causative (rare;

    perh. not in class. prose) = stabilire: sucus... mobilis (dentes) sistit,

    Plin. 20, 3, 8, § 15; and trop.: hic (Marcellus) rem Romanam magno turbante tumultu Sistet (cf.: respublica stat;

    v. sto),

    Verg. A. 6, 858; cf.:

    non ita civitatem aegram esse, ut consuetis remediis sisti posset,

    Liv. 3, 20, 8 (where sisti may be impers.; v. infra, III. C.).—
    B.
    Neutr., to stand firm, to last, = stare:

    nec mortale genus, nec divum corpora sancta Exiguom possent horai sistere tempus,

    Lucr. 1, 1016: qui rem publicam sistere negat posse, nisi ad equestrem ordinem judicia referantur, Cotta ap. Cic. Verr. 2, 3, 96, § 223.—
    2.
    Neutr., to stand firm, to resist:

    nec quicquam Teucros Sustentare valet telis, aut sistere contra,

    Verg. A. 11, 873; so with dat. = resistere:

    donec Galba, inruenti turbae neque aetate neque corpore sistens, sella levaretur,

    Tac. H. 1, 35; cf. sisti = resistere, III. B. 1. f. infra.
    III.
    Sistere = to stand still, and to cause to stand still.
    A.
    Neutr. = stare (rare; in Varr., Tac., and the poets).
    a.
    To stand still:

    solstitium dictum est quod sol eo die sistere videatur,

    Varr. L. L. 5, p. 53 (Bip.):

    sistunt amnes,

    Verg. G. 1, 479:

    incurrit, errat, sistit,

    Sen. Herc. Oet. 248.—
    b.
    To remain, stop:

    Siste! Quo praeceps ruis?

    Sen. Thyest. 77; id. Oedip. 1050:

    vis tu quidem istum intra locum sistere?

    will you remain in that position? Tac. A. 4, 40.—
    c.
    Trop., to stop, not to go any farther:

    depunge, ubi sistam,

    Pers. 6, 79:

    nec in Hectore tracto sistere,

    to stop at the dragging of Hector, Stat. Achill. 1, 7.—
    d.
    To cease (dub.):

    hactenus sistat nefas' pius est,

    if his crime ceases here, he will be pious, Sen. Thyest. 744 (perh. act., to stop, end).—
    B.
    Causative (not ante-Aug.; freq. in Tac., Plin., and the poets).
    1.
    To arrest, stop, check an advancing motion.
    a.
    With gradum:

    plano sistit uterque gradum,

    arrest their steps, Prop. 5 (4), 10, 36; Verg. A. 6, 465:

    siste properantem gradum,

    Sen. Herc. Fur. 772:

    repente sistunt gradum,

    Curt. 4, 6, 14. —With pedem, Ov. R. Am. 80.—
    b.
    With fugam, to stop, stay, check, stem, arrest the flight:

    fugam foedam siste,

    Liv. 1, 12, 5:

    si periculo suo fugam sistere posset,

    id. 30, 12, 1; so Curt. 8, 14, 37; 4, 16, 2; 8, 3, 2; Tac. A. 12, 39.—
    c.
    Of vehicles, horses, etc.:

    esseda siste,

    Prop. 2, 1, 76:

    equos,

    Verg. A. 12, 355:

    quadrijugos,

    Stat. Achill. 2, 429; so id. Th. 5, 364.—
    d.
    With iter, to arrest the advance of an army, to halt:

    exercitus iter sistit,

    Tac. H. 3, 50.—
    e.
    With bellum, to halt (cf. infra, D.):

    Aquilejae sisti bellum expectarique Mucianum jubebat,

    Tac. H. 3, [p. 1712] 8.—
    f.
    Of living objects, in gen.
    (α).
    To arrest their course, make them halt:

    aegre coercitam legionem Bedriaci sistit,

    Tac. H. 2, 23:

    festinantia sistens Fata,

    staying the hurrying Fates, Stat. S. 3, 4, 24.—So, se sistere with ab, to desist from:

    non prius se ab effuso cursu sistunt,

    Liv. 6, 29, 3; hence, to arrest by wounding, i. e. to wound or kill:

    aliquem cuspide,

    Sil. 1, 382; 1, 163; so,

    cervum vulnere sistere,

    id. 2, 78.—
    (β).
    To stop a hostile attack of persons, to resist them, ward them off:

    ut non sisterent modo Sabinas legiones, sed in fugam averterent,

    Liv. 1, 37, 3:

    ibi integrae vires sistunt invehentem se jam Samnitem,

    id. 10, 14, 18:

    nec sisti vis hostium poterat,

    Curt. 5, 3, 11:

    nec sisti poterant scandentes,

    Tac. H. 3, 71; 5, 21. —
    g.
    Trop., to stop the advance of prices:

    pretia augeri in dies, nec mediocribus remediis sisti posse,

    Tac. A. 3, 52.—
    2. a.
    Of water:

    sistere aquam fluviis,

    Verg. A. 4, 489:

    amnis, siste parumper aquas,

    Ov. Am. 3, 6, 2:

    quae concita flumina sistunt,

    id. M. 7, 154:

    sistito infestum mare,

    calm, Sen. Agam. 523; cf. Ov. M. 7, 200; id. H. 6, 87; Plin. 28, 8, 29, § 118.—
    b.
    Of blood and secretions:

    (ea) quibus sistitur sanguis parari jubet,

    Tac. A. 15, 54:

    sanguinem,

    Plin. 20, 7, 25, § 59; 28, 18, 73, § 239; 27, 4, 5, § 18:

    haemorrhoidum abundantiam,

    id. 27, 4, 5, § 19:

    fluctiones,

    id. 20, 8, 27, § 71, 34, 10, 23, § 105; 35, 17, 57, § 195:

    nomas,

    id. 30, 13, 39, § 116; 24, 16, 94, § 151:

    mensis,

    id. 23, 6, 60, § 112:

    vomitiones,

    id. 20, 20, 81, § 213:

    alvum bubus,

    id. 18, 16, 42, § 143:

    alvum,

    stop the bowels, id. 23, 6, 60, § 113; 22, 25, 59, § 126; 20, 5, 18, § 37:

    ventrem,

    id. 20, 23, 96, § 256; Mart. 13, 116.—
    3.
    To arrest the motion of life, make rigid:

    ille oculos sistit,

    Stat. Th. 2, 539.—
    4.
    To end, put an end to (= finem facere alicui rei); pass., to cease:

    querelas,

    Ov. M. 7, 711:

    fletus,

    id. ib. 14, 835:

    lacrimas,

    id. F. 1, 367; 480; 6, 154:

    minas,

    id. Tr. 1, 2, 60:

    opus,

    id. H. 16 (17), 266; id. M. 3, 153:

    labores,

    id. ib. 5, 490:

    furorem,

    Stat. Th. 5, 663:

    furialem impetum,

    Sen. Med. 157; id. Agam. 203:

    pace tamen sisti bellum placet,

    Ov. M. 14, 803:

    antequam summa dies spectacula sistat,

    id. F. 4, 387:

    sitim sistere,

    to allay, id. P. 3, 1, 18:

    nec primo in limine sistit conatus scelerum,

    suppresses, Stat. S. 5, 2, 86:

    ruinas,

    to stop destruction, Plin. Pan. 50, 4:

    ventum,

    to ward off, turn the wind, id. Ep. 2, 17, 17;

    (motus terrae) non ante quadraginta dies sistuntur, = desinunt,

    Plin. 2, 82, 84, § 198.—
    5.
    Sistere with intra = to confine, keep within:

    transgresso jam Alpes Caecina, quem sisti intra Gallias posse speraverant,

    Tac. H. 2, 11:

    dum populatio lucem intra sisteretur,

    provided the raids were confined to day-time, id. A. 4, 48. —
    C.
    Impers. and trop., to arrest or avoid an impending misfortune, or to stand, i. e. to endure; generally in the form sisti non potest (more rarely: sisti potest) = it cannot be endured, a disaster cannot be avoided or met (once in Plaut.; freq. in Liv.; sometimes in Tac.; cf., in gen., Brix ad Plaut. Trin. 720; Drak. ad Liv. 3, 16, 4; Weissenb. ad Liv. 2, 29, 8; Gronov. ad Liv. 4, 12, 6; Beneke ad Just. 11, 1, 6).
    1.
    Without a subject, res or a noun of general import being understood:

    quid ego nunc agam, nisi ut clipeum ad dorsum accommodem, etc.? Non sisti potest,

    it is intolerable, Plaut. Trin. 3, 2, 94:

    totam plebem aere alieno demersam esse, nec sisti posse nisi omnibus consulatur,

    Liv. 2, 29, 8:

    si domestica seditio adiciatur, sisti non posse,

    the situation will be desperate, id. 45, 19, 3:

    si quem similem priore anno dedissent, non potuisse sisti,

    id. 3, 9, 8:

    vixque concordiā sisti videbatur,

    that the crisis could scarcely be met, even by harmonious action, id. 3, 16, 4:

    qualicunque urbis statu, manente disciplinā militari sisti potuisse,

    these evils were endurable, id. 2, 44, 10: exercitum gravi morbo affectari, nec sisti potuisse ni, etc., it would have ended in disaster, if not, etc., id. 29, 10, 1:

    qui omnes populi si pariter deficiant, sisti nullo modo posse,

    Just. 11, 1, 6 Gronov. ad loc.; cf. Liv. 3, 20, 8 supra, II. A. 1.— Rarely with a subject-clause understood: nec jam sisti poterat, and it was no longer tolerable, i. e. that Nero should disgrace himself, etc., Tac. A. 14, 14.—
    2.
    Rarely with quin, to prevent etc. (pregn., implying also the stopping of something; cf.

    supra, III. B. 1.): neque sisti potuit quin et palatium et domus et cuncta circum haurirentur (igni),

    Tac. A. 15, 39.—Hence, stătus, a, um, P. a., as attribute of nouns, occurs in several conventional phrases, as relics of archaic usage.
    A.
    Status (condictusve) dies cum hoste, in the XII. Tables, = a day of trial fixed by the judge or agreed upon with the adversary;

    esp., a peregrinus (= hostis),

    Cic. Off. 1, 12, 37. It presupposes a phrase, diem sistere, prob.=vadimonium sistere (v. supra, I. C. 2.). Such an appointment was an excuse from the most important public duties, even for soldiers from joining the army, Cinc. ap. Gell. 16, 4, 4.—

    Hence, transf.: si status condictus cum hoste intercedit dies, tamen est eundum quo imperant,

    i. e. under all circumstances we must go, Plaut. Curc. 1, 1, 5.—
    B.
    In certain phrases, appointed, fixed, regular (cf. statutus, with which it is often confounded in MSS.):

    status dies: tres in anno statos dies habere quibus, etc.,

    Liv. 39, 13, 8:

    stato loco statisque diebus,

    id. 42, 32, 2; so id. 5, 52, 2; 27, 23 fin.:

    stato lustri die,

    Sen. Troad. 781:

    status sacrificii dies,

    Flor. 1, 3, 16:

    statum tempus, statā vice, etc.: lunae defectio statis temporibus fit,

    Liv. 44, 37 init.; so id. 28, 6, 10:

    stato tempore,

    Tac. A. 12, 13; id. H. 4, 81; Plin. 11, 37, 65, § 173:

    stata tempora (partus),

    Stat. Achill. 2, 673:

    adeo in illā plagā mundus statas vices temporum mutat,

    Curt. 8, 19, 13; so id. 9, 9, 9; 5, 1, 23; so, feriae, etc.: feriae statae appellabantur quod certo statutoque die observarentur, Paul. ex Fest. p. 69 Lind.:

    stata quinquennia,

    Stat. S. 5, 3, 113:

    stata sacra or sacrificia: stata sacrificia sunt quae certis diebus fieri debent,

    Fest. p. 264 Lind.:

    proficiscuntur Aeniam ad statum sacrificium,

    Liv. 40, 4, 9; 23, 35, 3; 5, 46, 2; 39, 13, 8; Cic. Mil. 17, 45:

    solemne et statum sacrificium (al. statutum),

    id. Tusc. 1, 47, 113; so Liv. 23, 35, 3:

    stata sacra,

    Ov. F. 2, 528; Stat. Th. 1, 666:

    stata foedera,

    id. ib. 11, 380:

    status flatus,

    Sen. Ben. 4, 28:

    stati cursus siderum,

    Plin. 18, 29, 69, § 291 (different: statae stellae = fixed stars, Censor. D. N. 8, belonging to II. 2. supra): statae febres, intermittent fevers, returning regularly, Plin. 28, 27, 28, § 107.—
    C.
    Moderate, average, normal:

    inter enim pulcherrimam feminam et deformissimam media forma quaedam est, quae et a nimio pulcritudinis periculo et a summo deformitatis odio vacat, qualis a Q. Ennio perquam eleganti vocabulo stata dicitur...Ennius autem eas fere feminas ait incolumi pudicitia esse quae statā formā forent,

    Gell. 5, 11, 12 -14 (v. Enn. Trag. p. 133 Vahl.).

    Lewis & Short latin dictionary > sisto

  • 8 evinco

    ē-vinco, vici, victum, 3, v. a. (not anteAug.).
    I.
    To overcome completely, to conquer, vanquish:

    evicit omnia assuetus praedae miles,

    Liv. 10, 17 fin.:

    imbelles, Aeduos,

    Tac. A. 3, 46.—
    B.
    Transf. beyond the milit. sphere (freq.):

    lacrimis evicta,

    overcome, Verg. A. 4, 548:

    dolore,

    to induce, id. ib. 4, 474:

    precibus,

    Ov. F. 3, 688; Tac. A. 4, 57 fin.:

    blandimentis vitae,

    id. ib. 15, 64:

    donis,

    i. e. to bribe, id. ib. 12, 49 et saep.:

    in gaudium evicta domus,

    moved, Tac. H. 2, 64 fin.; cf.:

    ad miserationem,

    id. A. 11, 37:

    oppositas moles gurgite (amnis),

    Verg. A. 2, 497.—Of dangerous places, to pass by in safely:

    Charybdin remis (rates),

    Ov. M. 14, 76:

    fretum,

    id. ib. 15, 706:

    aequora,

    id. H. 18, 155:

    litora (Ponti),

    id. Tr. 1, 10, 33:

    os Ponti,

    Plin. 9, 31, 51, § 98:

    nubes (solis imago),

    Ov. M. 14, 769:

    somnos,

    id. ib. 1, 685:

    morbos,

    Col. 6, 5, 2:

    dolorem (with perferre),

    Sen. Cons. ad Polyb. 36:

    superbiam (miseratio),

    Liv. 9, 6: luridaque evictos effugit umbra rogos, vanquished, i. e. from which it has struggled free, Prop. 4 (5), 7, 2:

    platanus caelebs Evincet ulmos,

    i. e. will supplant them, Hor. C. 2, 15, 5; cf.:

    evincit herbas lupinum,

    Plin. 18, 21, 50, § 185.—Less freq.,
    II. A.
    In gen., with ut:

    evincunt instando, ut, etc.,

    Liv. 2, 4, 3; 38, 9, 7;

    so,

    id. 3, 41; 5, 26; Suet. Tib. 37.—With rel.-clause, Val. Fl. 1, 248.—
    2.
    In partic., jurid. t. t., to recover one's property by judicial decision:

    sive tota res evincatur sive pars, etc.,

    Dig. 21, 2; 1 sq.; cf. Cod. Just. 8, 45, and v. evictio.—
    * B.
    Transf., for convinco (2. b), to succeed in proving, to demonstrate, evince:

    si puerilius his ratio esse evincet amare,

    will evince, Hor. S. 2, 3, 250.

    Lewis & Short latin dictionary > evinco

  • 9 sicca

    siccus, a, um, adj. [cf. Sanscr. cush, to dry up; Gr. auô], dry.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.

    aridus): arena,

    Verg. G. 1, 389:

    fauces fluminum,

    id. ib. 4, 427:

    siccāque in rupe resedit,

    id. A. 5, 180:

    litus,

    id. ib. 6, 162:

    siccum et sine umore ullo solum,

    Quint. 2, 4, 8:

    glebae,

    Hor. Epod. 16, 55:

    agri,

    id. S. 2, 4, 15:

    lacus,

    Prop. 2, 14 (3, 6), 11:

    regio,

    Curt. 9, 10, 2:

    via (opp. palustris),

    Dig. 43, 8, 2, § 32 et saep.— Sup.:

    horreum siccissimum,

    Col. 12, 15, 2:

    oculi,

    tearless, Quint. 6, 2, 27; Prop. 1, 17, 11; Hor. C. 1, 3, 18; so,

    lumina,

    Tib. 1, 1, 66; Luc. 9, 1044:

    genae,

    Prop. 4 (5), 11, 80; Ov. H. 11, 10:

    decurrere pedibus super aequora siccis,

    id. M. 14, 50;

    and, transf.: siccus aerumnas tuli,

    tearless, Sen. Herc. Oet. 1270:

    pocula,

    Tib. 3, 6, 18:

    urna,

    Hor. C. 3, 11, 23:

    panis,

    dry bread, Sen. Ep. 83, 6; Plin. 22, 25, 68, § 139:

    agaricum manducatum siccum,

    id. 26, 7, 18, § 32; Capitol. Anton. 13; Vop. Tac. 11:

    spolia non sanguine sicca suo,

    Prop. 4 (5), 10, 12:

    cuspis,

    Stat. Th. 8, 383:

    ensis,

    Sen. Troad. 50.—With gen.:

    sicci stimulabant sanguinis enses,

    i. e. bloodless, Sil. 7, 213:

    carinae,

    standing dry, Hor. C. 1, 4, 2:

    magna minorque ferae (i. e. ursa major et minor), utraque sicca,

    i. e. that do not dip into, set beneath the sea, Ov. Tr. 4, 3, 2; so,

    signa,

    id. ib. 4, 9, 18:

    aquae,

    i. e. snow, Mart. 4, 3, 7:

    vox,

    dried up with heat, husky, Ov. M. 2, 278 et saep.—
    2.
    As subst.: siccum, i; and plur.: sicca, ōrum, n., dry land, a dry place; dry places:

    donec rostra tenent siccum,

    Verg. A. 10, 301:

    in sicco,

    on the dry land, on the shore, Prop. 3, 10 (9), 6; Verg. G. 1, 363; Liv. 1, 4; Plin. 9, 8, 8, § 27; 26, 7, 22, § 39:

    ut aqua piscibus, ut sicca terrenis, circumfusus nobis spiritus volucribus convenit,

    Quint. 12, 11, 13:

    harundo, quae in siccis provenit,

    Plin. 16, 36, 66, § 165; so,

    in siccis,

    id. 17, 22, 35, § 170.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of the weather, dry, without rain:

    sive annus siccus est... seu pluvius,

    Col. 3, 20, 1:

    ver,

    Plin. 11, 29, 35, § 101:

    aestivi tempora sicca Canis,

    Tib. 1, 4, 6;

    for which: incipit et sicco fervere terra Cane,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 4:

    sole dies referente siccos,

    Hor. C. 3, 29, 20:

    siccis aër fervoribus ustus,

    Ov. M. 1, 119:

    caelum,

    Plin. 18, 12, 31, § 123:

    ventus,

    id. 2, 47, 48, § 126; Luc. 4, 50:

    luna,

    Prop. 2, 17 (3, 9), 15; Plin. 17, 9, 8, § 57; cf. id. 17, 14, 24, § 112:

    nubes,

    i. e. without rain, Luc. 4, 331:

    hiemps,

    without snow, Ov. Am. 3, 6, 106.—
    2.
    Of the human body, dry, as a healthy state (opp. rheumy, catarrhal, tumid, etc.), firm, solid, vigorous:

    (mulier) sicca, succida,

    Plaut. Mil. 3, 1, 192; Petr. 37:

    corpora sicciora cornu,

    Cat. 23, 12:

    corpora graciliora siccioraque,

    Plin. 34, 8, 19, § 65:

    (puella) Nec bello pede... nec ore sicco,

    free from saliva, Cat. 43, 3; cf.

    tussis,

    without expectoration, Cels. 4, 6:

    medicamentum,

    causing dryness, Scrib. Comp. 71. —
    3.
    Dry, thirsty:

    nimis diu sicci sumus,

    Plaut. Pers. 5, 2, 41; cf.:

    siti sicca sum,

    id. Curc. 1, 2, 26; 1, 2, 22; id. Ps. 1, 2, 51; Hor. S. 2, 2, 14:

    faucibus siccis,

    fasting, Verg. A. 2, 358.—
    b.
    Transf., abstemious, temperate, sober (syn. sobrius): Art. Ego praeter alios meum virum fui rata Siccum, frugi, continentem, etc. Pa. At nunc dehinc scito, illum ante omnes... Madidum, nihili, incontinentem, Plaut. As. 5, 2, 7; so (opp. vinolentus) Cic. Ac. 2, 27, 88; id. Agr. 1, 1, 1; id. Fragm. ap. Non. 395, 4 (opp. vinolenti); Sen. Ep. 18, 3; Hor. S. 2, 3, 281; id. C. 4, 5, 39:

    siccis omnia dura deus proposuit,

    id. ib. 1, 18, 3; id. Ep. 1, 19, 9; 1, 17, 12.—
    II.
    Trop.
    1.
    Firm, solid (acc. to I. B. 2.):

    (Attici) sani duntaxat et sicci habeantur,

    Cic. Opt. Gen. 3, 8; cf.:

    nihil erat in ejus oratione nisi sincerum, nihil nisi siccum atque sanum,

    id. Brut. 55, 202; Quint. 2, 4, 6.—
    2.
    Of style, dry, insipid, jejune (acc. to I. B. 3.):

    siccum et sollicitum et contractum dicendi propositum,

    Quint. 11, 1, 32:

    sicca et incondita et propemodum jejuna oratio,

    Gell. 14, 1, 32:

    durus et siccus,

    Tac. Or. 21:

    ne sicci omnino atque aridi pueri rhetoribus traderentur,

    ignorant, unformed, unprepared, Suet. Gram. 4.—
    3.
    Dry, cold:

    medullae,

    i. e. void of love, cold, Prop. 2, 12 (3, 3), 17; so,

    puella,

    Ov. A. A. 2, 686; Mart. 11, 81, 2; cf. id. 11, 17, 8.—Hence, adv.: siccē, dryly, without wet or damp (very rare; perh. only in the two foll. passages).
    A.
    Lit.:

    ut bos sicce stabuletur,

    Col. 6, 12, 2.—
    B.
    Trop.:

    eos solos Attice dicere, id est quasi sicce et integre,

    firmly, solidly, Cic. Opt. Gen. 4, 12; v. supra, II.

    Lewis & Short latin dictionary > sicca

  • 10 siccum

    siccus, a, um, adj. [cf. Sanscr. cush, to dry up; Gr. auô], dry.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.

    aridus): arena,

    Verg. G. 1, 389:

    fauces fluminum,

    id. ib. 4, 427:

    siccāque in rupe resedit,

    id. A. 5, 180:

    litus,

    id. ib. 6, 162:

    siccum et sine umore ullo solum,

    Quint. 2, 4, 8:

    glebae,

    Hor. Epod. 16, 55:

    agri,

    id. S. 2, 4, 15:

    lacus,

    Prop. 2, 14 (3, 6), 11:

    regio,

    Curt. 9, 10, 2:

    via (opp. palustris),

    Dig. 43, 8, 2, § 32 et saep.— Sup.:

    horreum siccissimum,

    Col. 12, 15, 2:

    oculi,

    tearless, Quint. 6, 2, 27; Prop. 1, 17, 11; Hor. C. 1, 3, 18; so,

    lumina,

    Tib. 1, 1, 66; Luc. 9, 1044:

    genae,

    Prop. 4 (5), 11, 80; Ov. H. 11, 10:

    decurrere pedibus super aequora siccis,

    id. M. 14, 50;

    and, transf.: siccus aerumnas tuli,

    tearless, Sen. Herc. Oet. 1270:

    pocula,

    Tib. 3, 6, 18:

    urna,

    Hor. C. 3, 11, 23:

    panis,

    dry bread, Sen. Ep. 83, 6; Plin. 22, 25, 68, § 139:

    agaricum manducatum siccum,

    id. 26, 7, 18, § 32; Capitol. Anton. 13; Vop. Tac. 11:

    spolia non sanguine sicca suo,

    Prop. 4 (5), 10, 12:

    cuspis,

    Stat. Th. 8, 383:

    ensis,

    Sen. Troad. 50.—With gen.:

    sicci stimulabant sanguinis enses,

    i. e. bloodless, Sil. 7, 213:

    carinae,

    standing dry, Hor. C. 1, 4, 2:

    magna minorque ferae (i. e. ursa major et minor), utraque sicca,

    i. e. that do not dip into, set beneath the sea, Ov. Tr. 4, 3, 2; so,

    signa,

    id. ib. 4, 9, 18:

    aquae,

    i. e. snow, Mart. 4, 3, 7:

    vox,

    dried up with heat, husky, Ov. M. 2, 278 et saep.—
    2.
    As subst.: siccum, i; and plur.: sicca, ōrum, n., dry land, a dry place; dry places:

    donec rostra tenent siccum,

    Verg. A. 10, 301:

    in sicco,

    on the dry land, on the shore, Prop. 3, 10 (9), 6; Verg. G. 1, 363; Liv. 1, 4; Plin. 9, 8, 8, § 27; 26, 7, 22, § 39:

    ut aqua piscibus, ut sicca terrenis, circumfusus nobis spiritus volucribus convenit,

    Quint. 12, 11, 13:

    harundo, quae in siccis provenit,

    Plin. 16, 36, 66, § 165; so,

    in siccis,

    id. 17, 22, 35, § 170.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of the weather, dry, without rain:

    sive annus siccus est... seu pluvius,

    Col. 3, 20, 1:

    ver,

    Plin. 11, 29, 35, § 101:

    aestivi tempora sicca Canis,

    Tib. 1, 4, 6;

    for which: incipit et sicco fervere terra Cane,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 4:

    sole dies referente siccos,

    Hor. C. 3, 29, 20:

    siccis aër fervoribus ustus,

    Ov. M. 1, 119:

    caelum,

    Plin. 18, 12, 31, § 123:

    ventus,

    id. 2, 47, 48, § 126; Luc. 4, 50:

    luna,

    Prop. 2, 17 (3, 9), 15; Plin. 17, 9, 8, § 57; cf. id. 17, 14, 24, § 112:

    nubes,

    i. e. without rain, Luc. 4, 331:

    hiemps,

    without snow, Ov. Am. 3, 6, 106.—
    2.
    Of the human body, dry, as a healthy state (opp. rheumy, catarrhal, tumid, etc.), firm, solid, vigorous:

    (mulier) sicca, succida,

    Plaut. Mil. 3, 1, 192; Petr. 37:

    corpora sicciora cornu,

    Cat. 23, 12:

    corpora graciliora siccioraque,

    Plin. 34, 8, 19, § 65:

    (puella) Nec bello pede... nec ore sicco,

    free from saliva, Cat. 43, 3; cf.

    tussis,

    without expectoration, Cels. 4, 6:

    medicamentum,

    causing dryness, Scrib. Comp. 71. —
    3.
    Dry, thirsty:

    nimis diu sicci sumus,

    Plaut. Pers. 5, 2, 41; cf.:

    siti sicca sum,

    id. Curc. 1, 2, 26; 1, 2, 22; id. Ps. 1, 2, 51; Hor. S. 2, 2, 14:

    faucibus siccis,

    fasting, Verg. A. 2, 358.—
    b.
    Transf., abstemious, temperate, sober (syn. sobrius): Art. Ego praeter alios meum virum fui rata Siccum, frugi, continentem, etc. Pa. At nunc dehinc scito, illum ante omnes... Madidum, nihili, incontinentem, Plaut. As. 5, 2, 7; so (opp. vinolentus) Cic. Ac. 2, 27, 88; id. Agr. 1, 1, 1; id. Fragm. ap. Non. 395, 4 (opp. vinolenti); Sen. Ep. 18, 3; Hor. S. 2, 3, 281; id. C. 4, 5, 39:

    siccis omnia dura deus proposuit,

    id. ib. 1, 18, 3; id. Ep. 1, 19, 9; 1, 17, 12.—
    II.
    Trop.
    1.
    Firm, solid (acc. to I. B. 2.):

    (Attici) sani duntaxat et sicci habeantur,

    Cic. Opt. Gen. 3, 8; cf.:

    nihil erat in ejus oratione nisi sincerum, nihil nisi siccum atque sanum,

    id. Brut. 55, 202; Quint. 2, 4, 6.—
    2.
    Of style, dry, insipid, jejune (acc. to I. B. 3.):

    siccum et sollicitum et contractum dicendi propositum,

    Quint. 11, 1, 32:

    sicca et incondita et propemodum jejuna oratio,

    Gell. 14, 1, 32:

    durus et siccus,

    Tac. Or. 21:

    ne sicci omnino atque aridi pueri rhetoribus traderentur,

    ignorant, unformed, unprepared, Suet. Gram. 4.—
    3.
    Dry, cold:

    medullae,

    i. e. void of love, cold, Prop. 2, 12 (3, 3), 17; so,

    puella,

    Ov. A. A. 2, 686; Mart. 11, 81, 2; cf. id. 11, 17, 8.—Hence, adv.: siccē, dryly, without wet or damp (very rare; perh. only in the two foll. passages).
    A.
    Lit.:

    ut bos sicce stabuletur,

    Col. 6, 12, 2.—
    B.
    Trop.:

    eos solos Attice dicere, id est quasi sicce et integre,

    firmly, solidly, Cic. Opt. Gen. 4, 12; v. supra, II.

    Lewis & Short latin dictionary > siccum

  • 11 siccus

    siccus, a, um, adj. [cf. Sanscr. cush, to dry up; Gr. auô], dry.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.

    aridus): arena,

    Verg. G. 1, 389:

    fauces fluminum,

    id. ib. 4, 427:

    siccāque in rupe resedit,

    id. A. 5, 180:

    litus,

    id. ib. 6, 162:

    siccum et sine umore ullo solum,

    Quint. 2, 4, 8:

    glebae,

    Hor. Epod. 16, 55:

    agri,

    id. S. 2, 4, 15:

    lacus,

    Prop. 2, 14 (3, 6), 11:

    regio,

    Curt. 9, 10, 2:

    via (opp. palustris),

    Dig. 43, 8, 2, § 32 et saep.— Sup.:

    horreum siccissimum,

    Col. 12, 15, 2:

    oculi,

    tearless, Quint. 6, 2, 27; Prop. 1, 17, 11; Hor. C. 1, 3, 18; so,

    lumina,

    Tib. 1, 1, 66; Luc. 9, 1044:

    genae,

    Prop. 4 (5), 11, 80; Ov. H. 11, 10:

    decurrere pedibus super aequora siccis,

    id. M. 14, 50;

    and, transf.: siccus aerumnas tuli,

    tearless, Sen. Herc. Oet. 1270:

    pocula,

    Tib. 3, 6, 18:

    urna,

    Hor. C. 3, 11, 23:

    panis,

    dry bread, Sen. Ep. 83, 6; Plin. 22, 25, 68, § 139:

    agaricum manducatum siccum,

    id. 26, 7, 18, § 32; Capitol. Anton. 13; Vop. Tac. 11:

    spolia non sanguine sicca suo,

    Prop. 4 (5), 10, 12:

    cuspis,

    Stat. Th. 8, 383:

    ensis,

    Sen. Troad. 50.—With gen.:

    sicci stimulabant sanguinis enses,

    i. e. bloodless, Sil. 7, 213:

    carinae,

    standing dry, Hor. C. 1, 4, 2:

    magna minorque ferae (i. e. ursa major et minor), utraque sicca,

    i. e. that do not dip into, set beneath the sea, Ov. Tr. 4, 3, 2; so,

    signa,

    id. ib. 4, 9, 18:

    aquae,

    i. e. snow, Mart. 4, 3, 7:

    vox,

    dried up with heat, husky, Ov. M. 2, 278 et saep.—
    2.
    As subst.: siccum, i; and plur.: sicca, ōrum, n., dry land, a dry place; dry places:

    donec rostra tenent siccum,

    Verg. A. 10, 301:

    in sicco,

    on the dry land, on the shore, Prop. 3, 10 (9), 6; Verg. G. 1, 363; Liv. 1, 4; Plin. 9, 8, 8, § 27; 26, 7, 22, § 39:

    ut aqua piscibus, ut sicca terrenis, circumfusus nobis spiritus volucribus convenit,

    Quint. 12, 11, 13:

    harundo, quae in siccis provenit,

    Plin. 16, 36, 66, § 165; so,

    in siccis,

    id. 17, 22, 35, § 170.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of the weather, dry, without rain:

    sive annus siccus est... seu pluvius,

    Col. 3, 20, 1:

    ver,

    Plin. 11, 29, 35, § 101:

    aestivi tempora sicca Canis,

    Tib. 1, 4, 6;

    for which: incipit et sicco fervere terra Cane,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 4:

    sole dies referente siccos,

    Hor. C. 3, 29, 20:

    siccis aër fervoribus ustus,

    Ov. M. 1, 119:

    caelum,

    Plin. 18, 12, 31, § 123:

    ventus,

    id. 2, 47, 48, § 126; Luc. 4, 50:

    luna,

    Prop. 2, 17 (3, 9), 15; Plin. 17, 9, 8, § 57; cf. id. 17, 14, 24, § 112:

    nubes,

    i. e. without rain, Luc. 4, 331:

    hiemps,

    without snow, Ov. Am. 3, 6, 106.—
    2.
    Of the human body, dry, as a healthy state (opp. rheumy, catarrhal, tumid, etc.), firm, solid, vigorous:

    (mulier) sicca, succida,

    Plaut. Mil. 3, 1, 192; Petr. 37:

    corpora sicciora cornu,

    Cat. 23, 12:

    corpora graciliora siccioraque,

    Plin. 34, 8, 19, § 65:

    (puella) Nec bello pede... nec ore sicco,

    free from saliva, Cat. 43, 3; cf.

    tussis,

    without expectoration, Cels. 4, 6:

    medicamentum,

    causing dryness, Scrib. Comp. 71. —
    3.
    Dry, thirsty:

    nimis diu sicci sumus,

    Plaut. Pers. 5, 2, 41; cf.:

    siti sicca sum,

    id. Curc. 1, 2, 26; 1, 2, 22; id. Ps. 1, 2, 51; Hor. S. 2, 2, 14:

    faucibus siccis,

    fasting, Verg. A. 2, 358.—
    b.
    Transf., abstemious, temperate, sober (syn. sobrius): Art. Ego praeter alios meum virum fui rata Siccum, frugi, continentem, etc. Pa. At nunc dehinc scito, illum ante omnes... Madidum, nihili, incontinentem, Plaut. As. 5, 2, 7; so (opp. vinolentus) Cic. Ac. 2, 27, 88; id. Agr. 1, 1, 1; id. Fragm. ap. Non. 395, 4 (opp. vinolenti); Sen. Ep. 18, 3; Hor. S. 2, 3, 281; id. C. 4, 5, 39:

    siccis omnia dura deus proposuit,

    id. ib. 1, 18, 3; id. Ep. 1, 19, 9; 1, 17, 12.—
    II.
    Trop.
    1.
    Firm, solid (acc. to I. B. 2.):

    (Attici) sani duntaxat et sicci habeantur,

    Cic. Opt. Gen. 3, 8; cf.:

    nihil erat in ejus oratione nisi sincerum, nihil nisi siccum atque sanum,

    id. Brut. 55, 202; Quint. 2, 4, 6.—
    2.
    Of style, dry, insipid, jejune (acc. to I. B. 3.):

    siccum et sollicitum et contractum dicendi propositum,

    Quint. 11, 1, 32:

    sicca et incondita et propemodum jejuna oratio,

    Gell. 14, 1, 32:

    durus et siccus,

    Tac. Or. 21:

    ne sicci omnino atque aridi pueri rhetoribus traderentur,

    ignorant, unformed, unprepared, Suet. Gram. 4.—
    3.
    Dry, cold:

    medullae,

    i. e. void of love, cold, Prop. 2, 12 (3, 3), 17; so,

    puella,

    Ov. A. A. 2, 686; Mart. 11, 81, 2; cf. id. 11, 17, 8.—Hence, adv.: siccē, dryly, without wet or damp (very rare; perh. only in the two foll. passages).
    A.
    Lit.:

    ut bos sicce stabuletur,

    Col. 6, 12, 2.—
    B.
    Trop.:

    eos solos Attice dicere, id est quasi sicce et integre,

    firmly, solidly, Cic. Opt. Gen. 4, 12; v. supra, II.

    Lewis & Short latin dictionary > siccus

См. также в других словарях:

  • List of car-free places — This is a list of noteworthy car free areas. To be included, areas should meet at least one of the following criteria: * They are unusual for their country or region * They make up a sizeable fraction of a city, town, or islandFor example,… …   Wikipedia

  • Free speech zone — Free speech zones (also known as First Amendment Zones, Free speech cages, and Protest zones) are areas set aside in public places for political activists to exercise their right of free speech in the United States. The First Amendment to the… …   Wikipedia

  • FREE WILL — FREE WILL, a philosophic and theological notion referring initially to the observation that man is able to choose between a number of possible courses of action, becoming, through his choice, the cause of the action which he selects. Among… …   Encyclopedia of Judaism

  • Free daily newspaper — Free daily newspapers trace their history back to the 1940s when Walnut Creek, California publisher Dean Lesher began what is widely believed to be the first free daily, now known as the Contra Costa Times . In the 1960s, he converted that… …   Wikipedia

  • Free Methodist Church (Dayton, Oregon) — U.S. National Register of Historic Places …   Wikipedia

  • Free banking — is a theory of banking in which commercial banks and market forces control the provision of banking services. Under free banking, government central banks and currency boards do not exist, and banking specific government regulations are either… …   Wikipedia

  • Free Frank McWorter — (1777 1854) was an American slave who bought his own freedom and founded the town of New Philadelphia in Illinois. A local history group recruited archaeologists who have begun a dig that has turned up thousands of artifacts, trained students,… …   Wikipedia

  • Free Hill, Tennessee — Free Hill (also called Free Hills) is an unincorporated community in Clay County, Tennessee, United States. It is an African American community established before the Civil War.The original inhabitants were the freed slaves of Virginia Hill, the… …   Wikipedia

  • Free-market environmentalism — is a position that argues that the free market, property rights, and tort law provide the best tools to preserve the health and sustainability of the environment. This is in contrast to the most common modern approach of proactive environmental… …   Wikipedia

  • Free market roads — is the libertarian concept of privately owned roads as opposed to the most normal government owned ones in existence today.Roads are often cited as a justification for the need for government action, both for their creation and maintenance. As… …   Wikipedia

  • Free State Stadium — Généralités Surnom Vodacom Park Adresse Bloemfontein …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»